Tài khoản ngân hàng bị khóa, người dân phản ứng! Rút tại quầy 100 đồng liên tục 50 lần làm tê liệt chi nhánh

Sau tháng 9 năm nay, nhiều người dân Đài Loan bất ngờ phát hiện tài khoản của mình “bị phong tỏa kiểm soát rủi ro”, buộc phải đến chi nhánh ngân hàng để mở khóa hoặc chỉ còn có thể sử dụng dịch vụ tại quầy. Gần đây, nghệ sĩ biểu diễn “Hoàng Tử Bong Bóng” cho biết tài khoản ngân hàng của mình tại ngân hàng Trung Tín bị phong tỏa kiểm soát rủi ro, nhân viên chăm sóc khách hàng thông báo chỉ có thể xử lý giao dịch tại quầy. Anh lập tức đến quầy rút 100 Đài tệ mỗi lần, liên tục rút 50 lần, khiến quản lý chi nhánh phải ra mặt khuyên can, nhưng người dân vẫn khăng khăng cho rằng mình có quyền rút nhiều lần.

Nâng cấp cơ chế kiểm soát rủi ro gây bất mãn: Tài khoản ngân hàng thường xuyên bị khóa

Ngành ngân hàng Đài Loan trong hai năm gần đây, dưới yêu cầu của Ủy ban Giám sát Tài chính tăng cường chính sách chống lừa đảo, đã nâng cấp mạnh mẽ hệ thống kiểm soát rủi ro. Ngân hàng phải thực hiện nghiêm ngặt KYC (Know Your Customer, xác minh khách hàng) và AML (Anti-Money Laundering, chống rửa tiền). Khi hệ thống phát hiện giao dịch nhanh vào nhanh ra, giao dịch thường xuyên vào ban đêm hoặc liên quan đến tiền ảo, rất dễ bị kích hoạt kiểm soát rủi ro, dẫn đến tài khoản ngân hàng bị hạn chế sử dụng.

Cơ chế chống lừa đảo này vốn nhằm bảo vệ tài sản của người dân, nhưng trên thực tế lại phát sinh hàng loạt trường hợp đánh giá sai. Nhiều hoạt động kinh doanh bình thường hoặc hành vi quản lý tài chính cá nhân bị hệ thống đánh dấu là giao dịch đáng ngờ. Ví dụ, freelancer nhận nhiều khoản nhỏ, người bán thương mại điện tử nhận tiền thường xuyên, người đầu tư tiền mã hóa chuyển tiền giữa sàn và ngân hàng, thậm chí người làm ca đêm giao dịch ngân hàng trực tuyến vào ban đêm cũng có thể bị báo động kiểm soát rủi ro.

Điều khiến người dân bức xúc hơn là quy trình mở khóa tài khoản sau khi bị khóa vô cùng phiền phức. Người dân phải đích thân đến chi nhánh, cung cấp bằng chứng giao dịch, chứng minh nguồn thu nhập, thậm chí phải giải thích chi tiết từng giao dịch đáng ngờ. Đối với nhân viên văn phòng phải đi làm hàng ngày, việc xin nghỉ để đến ngân hàng đã là một chi phí thời gian lớn. Một số người dù đã mở khóa xong vẫn bị ngân hàng hạn chế chỉ được sử dụng dịch vụ tại quầy, không thể sử dụng ngân hàng trực tuyến và ATM, điều này chẳng khác nào quay lại thời kỳ tài chính số cách đây 20 năm.

“Hoàng Tử Bong Bóng” chia sẻ trên mạng: “Dữ liệu lớn đánh giá sai không phải là lỗi của tôi, là lỗi của ngân hàng các bạn, gây bất tiện cho tôi. Vậy hãy để ngân hàng tự giải quyết hậu quả.” Câu nói này thể hiện tiếng lòng của nhiều nạn nhân. Khi ngân hàng lấy lý do “bảo vệ tài sản của bạn” để hạn chế sử dụng tài khoản, thực chất là chuyển toàn bộ trách nhiệm chứng minh và chi phí bất tiện sang khách hàng vô tội.

Rút tiền liên tục 50 lần: Phản kháng im lặng hay cố tình gây khó dễ?

(Nguồn: Facebook Hoàng Tử Bong Bóng)

Cách phản kháng của Hoàng Tử Bong Bóng mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ. Anh chọn mỗi lần chỉ rút 100 Đài tệ, liên tục rút 50 lần, hành vi này hoàn toàn hợp pháp về mặt pháp lý, vì khách hàng có quyền quyết định số tiền và số lần rút. Tuy nhiên, cách làm này thực sự sẽ tăng đáng kể khối lượng công việc cho nhân viên ngân hàng, và có thể ảnh hưởng đến thời gian chờ của các khách hàng khác.

Quản lý chi nhánh thấy vậy ra mặt khuyên can, mong muốn “rút một lần cho xong”, nhưng người dân vẫn kiên quyết mình có quyền rút nhiều lần. Cuộc đối đầu này phản ánh sự cân bằng tinh tế giữa quyền lợi khách hàng và hiệu quả ngân hàng. Xét về mặt pháp lý, khách hàng thực sự có quyền chọn cách rút tiền, ngân hàng không có quyền ép buộc phải rút một lần. Nhưng trên thực tế, rút tiền liên tục 50 lần quả thật gây rắc rối cho hoạt động của ngân hàng.

Cách phản kháng này đã gây ra tranh luận sôi nổi trên mạng, dư luận chia thành hai luồng ý kiến đối lập. Nhóm ủng hộ cho rằng ngân hàng những năm gần đây kiểm soát rủi ro quá đà, cứ động tí là khóa tài khoản, “người dân phải lên tiếng cho mình”, “ngân hàng gây khó dễ trước thì bị phản ứng cũng đúng thôi”, “giờ ngân hàng xem khách như tội phạm”, “ủng hộ dạy cho ngân hàng một bài học”. Những bình luận này phản ánh sự bất mãn phổ biến của xã hội đối với việc kiểm soát rủi ro quá mức của ngân hàng.

Nhóm phản đối lại cho rằng việc này chỉ làm khổ nhân viên cấp cơ sở, “nhân viên quầy bận chết, còn lãnh đạo thì ngồi uống cà phê”, “lãng phí thời gian của người xếp hàng phía sau”, “hành vi này vốn sẽ bị kiểm soát rủi ro”. Những ý kiến này chỉ ra đối tượng phản kháng bị nhầm: người chịu ảnh hưởng là nhân viên tuyến đầu, còn người làm chính sách cấp cao lại không phải trực tiếp chịu áp lực.

Một số cư dân mạng làm trong ngành tài chính cho biết, rút tiền liên tục tại quầy thực ra không tốn quá nhiều thời gian như mọi người nghĩ, bởi hệ thống ngân hàng hiện đại xử lý rất nhanh, mỗi giao dịch chỉ mất khoảng 30 giây. Nhưng nếu thật sự có nhiều người như vậy xếp hàng rút liên tục, thì sẽ khiến các khách hàng khác bị trì hoãn, hiệu ứng “liên đới” này mới là vấn đề lớn nhất.

Lưỡng nan giữa phòng chống lừa đảo và tiện ích: Thách thức mới trong quản lý tài khoản ngân hàng

Người trong ngành ngân hàng tiết lộ, khi Ủy ban Giám sát Tài chính tăng cường chính sách chống lừa đảo, ngân hàng buộc phải thực hiện nghiêm ngặt KYC và AML. Những yêu cầu giám sát này không phải ngân hàng tự nguyện, mà là quy định bắt buộc từ chính phủ. Nếu ngân hàng không ngăn chặn hiệu quả bọn lừa đảo sử dụng nền tảng của mình để rửa tiền hoặc chuyển tiền phạm pháp, sẽ phải đối mặt với án phạt nặng và xử lý từ cơ quan giám sát.

Những hành vi thường kích hoạt kiểm soát rủi ro tài khoản ngân hàng

Mô hình giao dịch bất thường: Tiền vào ra nhanh, giao dịch thường xuyên vào ban đêm, nhiều giao dịch nhỏ trong thời gian ngắn

Liên quan lĩnh vực rủi ro cao: Giao dịch với sàn tiền ảo, nhận/chi tiền cho web cá cược, chuyển khoản từ nguồn nước ngoài không rõ ràng

Sử dụng tài khoản đột biến: Tài khoản lâu không hoạt động bỗng giao dịch lớn, số tiền giao dịch tăng đột biến

Cảnh báo bên thứ ba: Báo cáo từ ngân hàng khác hoặc tổng đài chống lừa đảo 165 về nghi vấn tài khoản liên quan lừa đảo

Tuy nhiên, các tiêu chí đánh giá này rõ ràng có vấn đề “quét lưới quá rộng”. Nhiều hoạt động kinh doanh hợp pháp bị đánh nhầm là giao dịch đáng ngờ, trong khi bọn lừa đảo thực sự lại có thể dùng thủ đoạn tinh vi qua mặt hệ thống kiểm soát rủi ro. Trớ trêu hơn, người dân thông thường bị khóa tài khoản do đánh giá sai phải mất rất nhiều thời gian, công sức chứng minh mình vô tội, cách làm “suy đoán có tội” này đi ngược lại tinh thần pháp trị hiện đại.

Người trong ngành ngân hàng dù hiểu sự bất mãn của người dân, nhưng cũng nhấn mạnh công tác phòng chống lừa đảo là cần thiết. Theo thống kê của Cơ quan Cảnh sát, năm 2024 thiệt hại tài chính do lừa đảo ở Đài Loan vượt 7 tỷ Đài tệ, trong đó phần lớn liên quan đến tài khoản đứng tên người khác và rửa tiền. Nếu kiểm soát rủi ro ngân hàng quá lỏng lẻo, có thể trở thành đồng phạm của bọn lừa đảo. Tình trạng lưỡng nan này khó giải quyết trong ngắn hạn.

Một số ngân hàng đã bắt đầu điều chỉnh chiến lược, áp dụng mô hình AI chính xác hơn để giảm tỷ lệ đánh giá sai. Ví dụ, kết hợp thông tin nghề nghiệp, thu nhập, lịch sử giao dịch của khách hàng thay vì chỉ dựa vào mô hình giao dịch đơn lẻ. Ngoài ra, một số ngân hàng cũng đã đơn giản hóa quy trình mở khóa, cho phép khách hàng xác thực danh tính và mục đích giao dịch qua video mà không cần trực tiếp đến chi nhánh.

Phát biểu của Viện trưởng Viện Giám sát Tài chính Lý Xán Trấn thể hiện thái độ ôn hòa hơn của giới chức. Ông cho biết có thể “thấu hiểu” tâm lý các nhà giao dịch Đài Loan cố gắng tìm kiếm lợi nhuận. Tuyên bố này cho thấy cơ quan giám sát cũng nhận ra tác động tiêu cực của việc kiểm soát rủi ro quá mức và có thể sẽ điều chỉnh chính sách trong tương lai.

Từ cá nhân đến hệ thống: Quản lý tài khoản ngân hàng cần cải cách

Hành động phản kháng của Hoàng Tử Bong Bóng dù mang tính kịch tính nhưng chỉ là phần nổi của tảng băng. Đài Loan có hàng triệu tài khoản ngân hàng, mỗi ngày đều có người gặp rắc rối vì vấn đề kiểm soát rủi ro. Sự bất mãn phổ biến này đã thu hút sự chú ý của các nghị sĩ, một số đại biểu yêu cầu Ủy ban Giám sát Tài chính rà soát lại chính sách kiểm soát rủi ro hiện hành, tìm kiếm sự cân bằng tốt hơn giữa phòng chống lừa đảo và tiện ích cho người dân.

Ngành ngân hàng kêu gọi người dân nếu gặp vấn đề kiểm soát rủi ro nên khiếu nại theo kênh chính thống, tránh sử dụng biện pháp cực đoan để không vi phạm pháp luật hoặc bị ngân hàng cắt đứt quan hệ. Tuy nhiên, hiệu quả và tính thực chất của kênh khiếu nại chính thống cũng cần cải thiện. Nhiều người phản ánh khiếu nại với ngân hàng thường nhận được câu trả lời “hệ thống xác định, chúng tôi cũng không có cách nào”, vấn đề mãi không được giải quyết.

Giải pháp căn bản có thể cần tổng hợp nhiều biện pháp. Thứ nhất, ngân hàng nên đầu tư vào công nghệ kiểm soát rủi ro chính xác hơn, giảm tỷ lệ đánh giá sai. Thứ hai, xây dựng cơ chế khiếu nại và mở khóa nhanh chóng, tiện lợi hơn, giảm chi phí thời gian cho khách hàng. Thứ ba, tăng cường truyền thông với khách hàng, cung cấp cảnh báo và giải thích trước khi khóa tài khoản. Thứ tư, cơ quan giám sát cần xây dựng hướng dẫn kiểm soát rủi ro chi tiết hơn, tránh để ngân hàng vì lo tránh trách nhiệm mà áp dụng biện pháp phòng ngừa quá mức.

Hành động phản kháng của Hoàng Tử Bong Bóng dù có phần cực đoan nhưng khách quan đã thúc đẩy thảo luận công khai về vấn đề này. Trong thời đại tài chính số, khả năng sử dụng tài khoản ngân hàng liên quan trực tiếp đến đời sống hàng ngày và hoạt động kinh tế của người dân. Làm thế nào để cân bằng giữa bảo đảm an toàn và duy trì tiện ích là vấn đề mà toàn bộ hệ thống tài chính phải đối mặt.