Çin'in nadir toprakları sınırlamasının arkasında: Soğuk Savaş düzeninde yeni bir büyük güç mücadelesi

Giriş

Yazar: @0xBenniee

Trump'un 11 Ekim akşamı attığı bir tweet, hem kripto para piyasasını hem de ABD borsalarını paniğe sürükledi. Sözleşme piyasasında yalnızca birkaç saat içinde eşi benzeri görülmemiş bir tasfiye zinciri meydana geldi ve toplam büyüklük 19.2 milyar dolara ulaştı, bu da tarihi bir zirve oldu.

Trump neden bu kadar aceleci? Neden yeni bir ticaret çatışmasını yeniden başlatmak istiyor?

Bunu anlamak için, Amerika'nın son otuz yılındaki tarihe geri dönmeli ve krizde nasıl defalarca "sistemi yeniden başlattığına" bakmalıyız.

Bu makale, dört ekonomik ve savaş döngüsü aracılığıyla ABD'nin iç krizleri nasıl dış savaşlar, finansal genişleme ve sanayi transferi ile çözdüğünü inceleyecek ve bunun üzerine gelecekte ortaya çıkabilecek üç yönü önerecektir.

"Finansal Varlıklar ve Kriz Göstergeleri"

Öncelikle iki ana varlığın altın ile karşılaştırmasına bakalım:

Bakır/Altın (elektrik ve sanayi aktivitesini temsil eder) ve Petrol/Altın (enerji ve enflasyon beklentisini temsil eder).

Resimde belirtilen gölgeli alan, Amerika'nın son otuz yıl içinde yaşadığı dört büyük ekonomik krizi tam olarak göstermektedir.

(Veri kaynağı: MacroMicro.me)

İki resimden de kolayca anlaşılabileceği gibi, iki oran da tarihsel aralıkta tekrar bir dönüm noktasını gösteriyor. Bu durumun yeni bir sistemik krizin başlangıcını ifade edip etmediği henüz kesin olmasa da, bu sinyal, küresel finansal döngünün yeni bir kritik noktaya girdiğini yeterince açıklamaktadır.

"Tarihsel dört büyük düğüm noktasını gözden geçirmek, Amerika'nın nasıl yanıt verdiği ve çözümler ürettiği"

1. 1990 Körfez Savaşı sırasında, o zamanki Amerikan ekonomisi ciddi bir durgunluk ve enflasyon baskısıyla karşı karşıyaydı. Amerikan hükümeti, bir Körfez Savaşı aracılığıyla iç ekonomik sorunları başarılı bir şekilde erteledi, sosyal güveni istikrara kavuşturdu ve bu fırsatı değerlendirerek Orta Doğu petrol tedarikini kontrol altına aldı, enerji fiyatlarını sabit tutarak petrol doları sistemini ve doların küresel egemenliğini daha da pekiştirdi.
2. 2001 yılında Çin, Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) katıldı. O dönemde Amerika, daha büyük bir denizaşırı pazara ihtiyaç duyuyordu ve küreselleşme yoluyla aşırı üretim kapasitesini tüketmeyi umuyordu, üretimi denizaşırına dış kaynak kullanarak gerçekleştirmeyi hedefliyordu. Çin'in katılımı, Amerikalı sermayeye yeni ihracat ve yatırım kanalları açtı, aynı zamanda küresel tedarik zincirine eksiksiz bir üretim sistemi sağladı. Amerika, küreselleşme aracılığıyla iç üretim baskısını dışarıya kaydırırken, Çin bu süreçte hızla "dünya fabrikası" haline geldi ve ABD ile Çin arasında derin bir ekonomik döngü oluştu.
3. 2008 Mortgage Krizi, hanelerin aşırı kaldıraç kullanımı finansal sistemi patlattı ve Lehman Brothers'ın iflası kıvılcım oldu. ABD, düşük faiz oranları ve parasal genişlemenin mali teşviki ile ekonomiyi yeniden başlattı, ancak daha fazla likidite küresel piyasalara salındı. Bu arada, Çin kriz sonrası "Dört Trilyon" planını başlattı, maliyetleri artırdı, yatırımları önceliklendirdi ve büyük ölçekli altyapı inşaatı yeni bir büyüme döngüsünü başlattı. Bu nedenle Çin "altyapı delisi" haline geldi ve hane halkı kaldıraçlarını ulusal ve yerel düzeyde mali kaldıraçlara dönüştürerek küresel büyüme sorumluluğunu üstlenmeye başladı.
4. 2020'deki Covid-19 pandemisi, ABD ekonomisi tamamen durma noktasına geldi, Federal Reserve eşi benzeri görülmemiş bir nicel genişleme başlattı, ülke kaldıraç oranı hızla yükseldi ve toplam borç tarihi zirveye ulaştı. Silicon Valley Bank'ın iflası sistemik riskleri ortaya çıkardı, ancak Powell, aşırı genişleme ve likidite enjekte ederek krizi geçici olarak çözdü. ABD, kısa vadede enflasyon ve borç pahasına ekonomik yeniden açılışını tamamladı ve tekrar para arzını artırarak krizi dünya geneline yaydı.

"Tarihten ders alarak, Trump şimdi ne yapmak istiyor"

Artık Trump'ın aradığı sadece bir ekonomik toparlanma değil, aynı zamanda teknoloji odaklı yeni bir sanayi devrimi.

Yüksek borç, yüksek enflasyon, sanayi dışa bağımlılığı ve ağır mali baskılar altında, Amerika'nın güven ve sermaye akışını yeniden şekillendirmek için acilen yeni bir anlatıya ihtiyacı var.

Ve "teknoloji spiralinin gökyüzüne yükselmesi" tam da onun yaratmaya çalıştığı cevap ve Make America Great Again için oynaması gereken bir kart.

"Savaş ve Borç Arasındaki Çin-Amerikan Mücadelesi"

Kriz karşısında, Amerika'nın geleneksel çözümü her zaman aynı kalmıştır — öncelikle çatışmaları dışa kaydırmak, eğer dışa kaydırılamazsa, iç barış aramak.

Tarihsel olarak, Amerika Birleşik Devletleri, savaş yoluyla "zenginleşen" dünyadaki birkaç ülkeden biridir. Hem Birinci Dünya Savaşı hem de İkinci Dünya Savaşı'nda, Amerika, diğer ülkelerin savaşları sırasında, savaşın getirdiği üretim genişlemesi ve dolar ihracı aracılığıyla zenginliğin ilk birikimini gerçekleştirmiş ve ekonomik yeniden dengeyi tamamlamıştır.

Bu mantık günümüze kadar devam ediyor - iç çatışmalar, yüksek enflasyon ve borç yükü altında, Amerika "dışsal bir çıkış" arayacak; savaşı, ticaret savaşını veya teknoloji devrimini kullanarak küresel düzeni yeniden şekillendirecektir.

Ancak Çin'in yolu tam tersi. Çin'in yanıtı, kökten çözüm tarzında bir yapı ayarlaması gibidir - dış baskılar arttığında, Çin krizi aktarmayı değil, sistemin istikrarını sağlamak için mali genişleme, sanayi yükseltmesi ve içsel kaldıracı azaltma yoluna gitmektedir.

Gümrük savaşının arkasında, özünde bir gelir dağılımı ve ekonomik baskı mücadelesi yatmaktadır. Hanehalkı seviyesindeki kaldıraç neredeyse sınırına ulaşırken, ulusal seviyedeki kaldıraç hala bir alan bulunmaktadır.

Buna karşılık, ABD'nin mali alanı neredeyse tükenmiş durumda, borç limiti çoktan GSYİH'nın %100'ünü aşmış durumda, iki parti arasındaki borç artırma tartışmaları sıkça hükümetin kapanmasına yol açıyor, herhangi bir ek borç alımı bir sonraki yönetim dönemi için siyasi maliyetler doğuracak.

Artık ABD'nin doları geri getirmek ve güven inşa etmek için acil bir yeni anlatı ihtiyacı var. Dış savaşlar ve teknoloji devrimi ise en doğrudan araç haline geliyor.

Ve teknolojik devrimin merkezi, enerji ve hammaddelerdir. Bunu destekleyen temel malzeme — nadir topraklar ise Çin'in elinde.

2025 yılının Ekim ayında, Çin daha fazla nadir toprak elementi ve ilgili işleme ekipmanları ile teknolojiler üzerinde genişletilmiş kısıtlamalar getirdi. Yeni olarak birkaç nadir toprak elementi (örneğin holmiyum, erbiyum, tuliyum, europiyum, itriyum gibi) kısıtlama listesine eklendi ve nadir toprak mıknatısları, geri dönüşüm, işleme ekipmanları ve teknoloji ihracı için daha fazla izin gereksinimi belirlendi. Bu, hemen hemen tüm yüksek performanslı manyetik malzemelerin ve askeri kritik bileşenlerin yukarı akışının Çin onayına tabi olacağı anlamına geliyor.

Tam da bu yasanın çıkarılması, Trump'ı öfkelendirdi. Gece yarısı attığı tweet'te Çin'i "kaynakları silahlandırmakla" suçlayarak bunun "Amerika'nın teknoloji sistemine doğrudan bir tehdit" olduğunu söyledi.

Çin'in nadir toprak endüstri zinciri üzerindeki kontrolü, Amerika'nın teknoloji ve askeri sanayi sisteminin tabanına bir "tedarik zinciri mayını" yerleştirmek gibidir. Bu sefer, Amerika sınırlı bir savaş başlatmak istiyor, Çin ise kökünden çözmeyi seçti.

Çin'in ulusal kaldıraç oranında hâlâ bir alan var, Amerika Birleşik Devletleri'nin federal borcunun GSYİH'ya oranı zaten %124'ü aşmış veya buna yakın olduğunda, Çin döviz kurunu korumayı bıraktığında, renminbi'nin borçlanma sınırında büyük bir serbestleme alanı olacak.

Başka bir deyişle, Amerika geleceğin parasını borç alıyor, Çin ise yapının zamanını borç alıyor.

"Geleceğin Yolu: Üç Açık Son"

1. Amerika'nın zaferi, teknoloji ile yükselmesi, doların ömrünün uzaması.

Trump teknolojiye bahis yapıyor. Eğer Amerika, AI, yarı iletkenler, uzay, savunma sanayii gibi alanlarda sanayi zincirini tamamen yeniden yapılandırabilirse ve yüksek kaliteli üretimin iç döngüsünü tamamlayabilirse, o zaman bu teknoloji devrimi sadece ekonomik bir canlanma değil, aynı zamanda "dolar sisteminin yeniden inşası" olacaktır.

Teknolojik atılımlar, küresel sermayenin yeniden ABD'ye akışını sağlayacak ve yeni bir varlık genişlemesi ile sanayi karlarını tetikleyecektir. Dolar, yeniden küresel büyümenin dayanağı haline gelecek ve ABD borsasının teknoloji sektörü, değerleme sınırlarını yeniden tanımlayacaktır.

Bu, savaşın yerini yeniliğin aldığı bir zafer olacak ve ABD'nin egemenliğini sürdürmek için oynayabileceği son "barış kozu".

2. Amerika başarısız oldu, doların kredisi çöktü, altın yeniden doğdu.

Eğer teknolojik devrim başarısız olursa, ABD borcu genişlemeye devam ederken mali gelirler durursa, o zaman "dolar kredisi" en büyük balon haline gelecektir.

Borç krizi bir kez yayıldığında, ABD tahvilleri artık risksiz varlık olarak görülmeyecek ve uluslararası sermaye hızla alternatif değer sığınakları arayacaktır.

Altın, gümüş, nadir metaller ve içsel değer saklama işlevine sahip varlıklar yeni bir güvenli liman merkezi haline gelecektir.

Dolar sisteminin çöküşü, dünyayı çökertmeyecek, ancak "kredi"nin gerçek metal ve kaynaklara geri dönmesini sağlayacaktır. O zaman, Bitcoin'in dijital altın olarak anlatısı hala geçerli olacak mı - bunu sadece zaman gösterecek.

3. Çin'in Yükselişi, Dünya Finansal Varlıklarının Yeniden Değerlendirilmesi

Çin savaş ya da enflasyon seçmedi, bunun yerine "zamanı" seçti.

Ülke kaldıraçlarının hanehalkı kaldıraçlarının yerini aldığı, mali araçların ve sanayi politikalarının büyüme dinamiklerini yavaş yavaş devraldığı bir dönemde, yuanın borçlanma alanı ve yapısal ayarlamalar, tamamen yeni bir finansal hayal gücünü serbest bırakacaktır.

Eğer Çin döviz kurunu istikrara kavuşturabilir, sermaye hareketlerini serbest bırakabilir, sermaye piyasası reformunu ve devlet şirketlerinin kâr payını artırabilirse, bu sistematik varlık yeniden değerlemesi getirecektir.

Finansal pazarların temel varlıkları - yüksek temettü, kaynaklar, teknoloji üretim zinciri - dünya genelinde yeniden fiyatlandırılacaktır.

Bu, savaş veya para basımına dayanmak yerine, yapısal dayanıklılık ve zamanın bileşen etkisiyle elde edilen başka bir zaferdir.

O zaman, Çin ekonomisini düşünmeden bir kez daha yükseltme dönemine gireceğiz; bu bizim dönemimiz.

"Son"

Ekonomik döngülerin adımları asla durmadı. Doların borçları, altının yeniden doğuşu, yuanın büyük güçler arasındaki mücadeleleri, her şey yeni düzenin prologundan ibaret. Tarih basitçe tekerrür etmez, ama insanlık her zaman aynı kenarda uyanır.

Bu sefer, hepimiz yeni bir çağın kesişim noktasındayız.

Kaynaklar: