Giao dịch, nói một cách đơn giản, chính là đấu tranh với cảm xúc của chính mình.

Gặp quá nhiều người rồi—lúc thắng thì tự mãn, lúc thua thì hoảng loạn. Sự phấn khích, sợ hãi, tham lam—ba cảm xúc này luân phiên xuất hiện, có thể khiến lý trí bị bỏ lại phía sau.

Một khi cảm xúc chi phối, không nhìn biểu đồ, không xem dữ liệu, chỉ dựa vào cảm giác để đặt lệnh sẽ ra sao? Một vài cái bẫy đang chờ:

**Rối loạn nhận thức**. Hoặc phóng đại đến mức nghĩ mình là thiên tài giao dịch, điên cuồng tăng khối lượng; hoặc quá nhút nhát, dù cơ hội đến cũng không dám hành động. Cả hai cực đều rất nguy hiểm.

**Giao dịch bốc đồng**. Hậu quả của thiếu kỷ luật là—không cắt lỗ khi nên, hoặc cố chấp đu theo đỉnh. Trong những lúc này, thua lỗ thường sẽ nhân lên gấp bội.

**Chứng sợ mất mát**. Một chút thua lỗ nhỏ đã khiến sợ hãi tột độ, rồi sau đó không dám mở vị thế nữa. Các biến động ngắn hạn bị phóng đại vô hạn, bỏ lỡ các cơ hội tiếp theo.

# Cảm xúc lên xuống của nhà giao dịch

Dù tâm trạng mỗi người khác nhau, phần lớn trader đều trải qua 14 trạng thái cảm xúc điển hình này. Chúng như một vòng lặp—từ phấn khích cao trào, trượt xuống lo lắng hoảng loạn, cuối cùng rơi vào thất vọng mơ hồ.

Hai trạng thái điển hình nhất:

**Thời kỳ hưng phấn**: Sau một vài lệnh thắng liên tiếp, cả người lâng lâng. Thời điểm này nguy hiểm nhất—bạn sẽ nghĩ mình hiểu rõ thị trường, bắt đầu bỏ qua quản lý rủi ro, mở vị thế ngày càng nặng hơn. Sự tự tin quá mức chính là điềm báo của thua lỗ.

**Thời kỳ sợ hãi**: Thị trường đột ngột đảo chiều, tâm lý sụp đổ ngay lập tức. Không dựa trên phân tích và đánh giá, mà bị chi phối bởi hoảng loạn—hoặc cắt lỗ mù quáng, hoặc sợ hãi đến mức không dám làm gì. Sợ hãi sẽ khiến bạn thoát khỏi thị trường sớm, hoặc thậm chí là...