Fetch.ai: Tham vọng phá vỡ sự độc quyền AI lớn đến mức nào?

Gần đây AI vẫn rất nóng, nhưng có một hiện tượng có thể bạn chưa để ý——các dịch vụ AI hàng đầu toàn cầu đang bị độc quyền bởi một số gã khổng lồ công nghệ, chi phí cao, rào cản cao, còn phải “liệu mặt” họ.

Nếu có một blockchain nào đó muốn phá vỡ cục diện này thì sao?

Lý do cốt lõi: AI phải phi tập trung

Fetch.ai (FET) chính là ý tưởng này——để ai cũng có thể tạo, triển khai và kiếm tiền từ ứng dụng AI của chính mình, không còn phụ thuộc vào các ông lớn như OpenAI, Google. Nói đơn giản:

Gồm 3 thành phần chính:

• AI Agents (tác tử thông minh): các chương trình nhỏ tự vận hành, hiểu nhu cầu, phân tách nhiệm vụ, điều phối thực thi
• Agentverse: giống “App Store”, người dùng công khai/riêng tư đăng Agent, giảm chi phí triển khai
• AI Engine: mô hình ngôn ngữ lớn, hiểu chỉ dẫn ngôn ngữ tự nhiên, tự động ghép Agent phù hợp nhất để thực hiện

Ví dụ bạn nói “giúp tôi lên kế hoạch nghỉ lễ”, AI Engine sẽ hiểu nhu cầu đó, tìm Agent lập kế hoạch + Agent đặt vé máy bay + Agent đặt khách sạn trong kho, ghép lại trả lời bạn.

Ứng dụng thực tế ở đâu?

Không phải chỉ nói suông, đã có sản phẩm thật:

• Resonate.social: mạng xã hội phi tập trung, dùng AI lọc nội dung độc hại
• AXIM: nền tảng xử lý dữ liệu, người dùng tải dữ liệu lên + chọn thuật toán → nhận insight
• Ứng dụng y tế: thời dịch dùng X-quang phổi nhận diện COVID, độ chính xác 90%; hợp tác trung tâm siêu máy tính Ba Lan sàng lọc ung thư sớm

Đối tác cũng không tệ——Bosch (ứng dụng công nghiệp), Deutsche Telekom (nhà mạng lớn nhất châu Âu, đã là node xác thực), IOTA (nguồn dữ liệu IoT).

Chi tiết kỹ thuật đáng chú ý

Fetch.ai là blockchain L1 thuộc hệ sinh thái Cosmos, viết bằng WASM, dùng đồng thuận PoS. FET là token gốc:

• Tổng cung: 1,15 tỷ
• Lưu hành: 848 triệu (đến tháng 4/2024)
• Công dụng: trả phí gas, triển khai mô hình AI, nhận dịch vụ AI, staking kiếm thưởng

Hậu thuẫn tài chính mạnh——tháng 3/2023 được DWF Labs đầu tư $40 triệu, định giá $250 triệu. Lịch sử gọi vốn: 2018 private sale $70,5 triệu, 2019 IEO thêm $6 triệu.

Thẳng thắn mà nói, vẫn còn vấn đề

✅ Ưu điểm:

• Thực sự hạ thấp rào cản ứng dụng AI
• Các Agent có thể hợp tác học hỏi (tương tự mô hình Bittensor, nhưng có thêm khả năng tự thực thi)
• Chống kiểm duyệt, mã nguồn mở, minh bạch

❌ Nhược điểm:

• Dù nói “dễ dùng”, nhưng muốn viết Agent vẫn cần kiến thức lập trình
• Ứng dụng thực tế chưa đủ đa dạng (so với hệ sinh thái DeFi của Ethereum)
• Rủi ro pháp lý (giống mọi dự án crypto khác)

Logic nền tảng là gì?

Fetch.ai đặt cược vào tương lai AI + Agent——không chỉ đơn giản gọi API mô hình lớn, mà là mạng lưới các tác tử thông minh tự chủ. Điều này còn “mạnh tay” hơn hệ GPT-4 + plugin của OpenAI.

So với Bittensor (chợ mô hình AI phi tập trung), Fetch.ai có thêm lớp “Agent tự thực thi”, về lý thuyết có thể xử lý các nhiệm vụ thực tế phức tạp hơn.

Tham gia thế nào?

Nếu muốn mua FET, các sàn lớn đều có (không đề cập cụ thể, bạn tự tra cứu). Nhưng đừng vì FOMO mà lao vào——dự án vẫn ở giai đoạn “chứng minh ý tưởng”, ngắn hạn phụ thuộc ứng dụng thực tế, dài hạn là liệu có xây dựng được hạ tầng “AI cho mọi người” hay không.

Lời cuối: Vấn đề AI tập trung thực sự tồn tại, hướng đi của Fetch.ai là hợp lý. Vấn đề then chốt——đến khi AI thực sự cần phi tập trung, còn bao nhiêu người nhớ đến chain này?