CEX vs DEX: Tại sao mô hình tập trung của sàn giao dịch vẫn có thể thống trị thị trường?

Nếu bạn mới bước vào thế giới mã hóa, chắc chắn đã bị hai khái niệm “CEX” và “DEX” làm cho bối rối. Nói đơn giản, CEX chính là sàn giao dịch tập trung, giống như “ngân hàng” của thế giới tiền điện tử – tất cả các giao dịch đều phải thông qua hệ thống của chúng mới có thể hoàn tất.

Tại sao cần CEX?

CEX có vai trò cốt lõi chỉ trong ba từ: làm người trung gian.

Hãy tưởng tượng bạn muốn mua Bitcoin nhưng không biết tìm đâu ra người bán. CEX giống như một thị trường giao dịch khổng lồ, kết nối tất cả người mua và người bán lại với nhau. Chúng chịu trách nhiệm:

• Giao dịch lệnh: Lệnh mua của bạn gặp lệnh bán của người khác, giao dịch diễn ra ngay lập tức
• Cung cấp thanh khoản: Nếu trên thị trường không có đủ người bán, CEX tự mình làm nhà cái, đảm bảo bạn có thể mua được coin.
• Kiểm soát chất lượng token: Kiểm tra nghiêm ngặt trước khi niêm yết, không cho phép vào những đồng coin rác (về lý thuyết)

Mô hình này thực ra là được chuyển từ tài chính truyền thống - ngân hàng của bạn, phần mềm chứng khoán (XP, BTG), Alipay, đều có cùng một logic.

CEX liệu có an toàn không?

Phải nói rằng, CEX hiện đang bị ràng buộc ngày càng nhiều:

• Xác thực KYC: Bạn cần xác thực danh tính, sàn giao dịch biết bạn là ai
• Chống rửa tiền ( AML ): Giám sát dòng tiền nghi ngờ
• Tài trợ chống khủng bố(CTF)：đảm bảo không có dòng tiền chảy vào tổ chức khủng bố

Những điều này nghe có vẻ phiền phức, nhưng thực tế lại bảo vệ trật tự thị trường. Gần đây, Brazil cũng đã ban hành luật quy định sàn giao dịch, mang lại nhiều bảo đảm hơn cho nhà đầu tư.

“Mặt tối” của CEX

Tất nhiên, sự tập trung cũng có cái giá của nó:

1. Phí giao dịch: Phí giao dịch, phí dữ liệu đều phải trả
2. Rủi ro tập trung: Nền tảng bị tấn công bởi hacker, tất cả mọi người đều có nguy cơ với coin của họ (bài học lịch sử)
3. Người nắm quyền mạnh mẽ: Sàn giao dịch quyết định lên gì, không lên gì, quyền lực rất lớn

Tình hình hiện tại

Hiện tại CEX vẫn là kẻ thống trị tuyệt đối - phần lớn khối lượng giao dịch đều ở sàn giao dịch tập trung. Nhưng DEX (sàn giao dịch phi tập trung) đang nổi lên, cho phép người dùng giao dịch P2P trực tiếp, không qua trung gian.

Hai chế độ đều có ưu nhược điểm riêng. CEX nhanh, tính thanh khoản tốt, có người quản lý; DEX tự do, rủi ro tự chịu, nhưng dễ bị lừa.

Muốn tồn tại trong thế giới tiền điện tử, hiểu cách hoạt động của CEX là điều cần thiết. Chúng không hoàn hảo, nhưng hiện tại vẫn là cổng giao dịch ổn định nhất.