Phân tích tranh cãi và rủi ro của dự án Bittensor

Mặc dù Bittensor tự quảng bá là một dự án "khai thác công bằng", nhưng thực tế Subtensor nền tảng của nó không phải là một chuỗi công khai PoW hay PoS, mà là một chuỗi tập trung do Quỹ Opentensor quản lý, với cơ chế không minh bạch.

Cấu trúc quản trị nhị phân được gọi là "Ba ông lớn + Thượng viện", ba ông lớn thực chất là nhân viên quỹ, Thượng viện được cấu thành từ 12 nút xác thực hàng đầu, chủ yếu là người trong nội bộ hoặc các bên liên quan.

Từ tháng 1 năm 2021 khi mạng được kích hoạt đến tháng 10 năm 2023 khi mạng con ra mắt, Bittensor đã khai thác được 5,38 triệu TAO. Tuy nhiên, quy tắc phân phối và dòng chảy của token trong thời gian này chưa được công khai, có thể bị phân chia bởi các nhân viên nội bộ. Theo lượng phát hành hiện tại là 8,61 triệu, ít nhất 62,5% TAO được kiểm soát bởi nhân viên nội bộ và các nhóm lợi ích. Cùng với các nút xác minh do quỹ và nhà đầu tư vận hành, tỷ lệ thực tế có thể còn cao hơn.

Giá trị thị trường của TAO chủ yếu do tính thanh khoản thấp. Dữ liệu lịch sử cho thấy, tỷ lệ staking của TAO luôn duy trì trong khoảng 70%-90%. Với giá trị thị trường hiện tại là 2 tỷ USD, ít nhất 1,4 tỷ USD TAO chưa bao giờ được đưa vào lưu thông. Giá trị thị trường thực tế chỉ là 600 triệu USD, nhưng FDV tương ứng lên tới 5 tỷ USD, một dự án điển hình có thanh khoản thấp và giá trị thị trường cao.

Việc nâng cấp dTAO dường như cung cấp cơ hội thoát cho những người tham gia sớm. Theo lý thuyết ba vòng, đây là việc giới thiệu một mô hình lừa đảo Ponzi mới để duy trì khi mô hình cũ khó có thể tiếp tục. Mục đích cốt lõi của nó là thu hút dòng tiền mới thông qua câu chuyện mới khi câu chuyện cũ trở nên yếu và tính thanh khoản bên ngoài cạn kiệt.

Sau khi nâng cấp dTAO, TAO trở thành đồng tiền cơ sở của tất cả các token mạng con, cố gắng tạo ra áp lực mua bằng cách tăng giá trị của các token mạng con, nhằm che đậy hành vi bán tháo TAO của các nút xác thực mạng gốc. Tuy nhiên, hệ sinh thái khép kín và môi trường thị trường chuyển sang xu hướng giảm, dẫn đến chiến lược này không đạt hiệu quả.

Kể từ khi dTAO ra mắt, khoảng 300.000 đồng TAO( trị giá khoảng 70 triệu USD) đã được rút khỏi mạng lưới gốc, có thể đã được thanh lý trên các sàn giao dịch tập trung. Điều này cho thấy các nhà đầu tư lớn đang dần rút lui.

Nghiêm trọng hơn, mô hình dTAO đã phá vỡ sự nhất quán lợi ích giữa các dự án subnet, thợ mỏ và nút xác thực. Token Alpha của subnet thực chất chỉ là một loại "chứng quyền", khó có thể xây dựng mô hình kinh tế token hiệu quả. Các nhà phát triển dự án buộc phải sử dụng doanh thu bên ngoài để mua lại token nhằm duy trì giá, nhưng không thể thu được lợi nhuận từ đó.

Các nút xác thực như một tầng lớp đặc quyền, không chỉ không tạo ra giá trị mà còn có thể liên tục bán token Alpha của subnet. Mô hình này khiến cho các dự án subnet và thợ đào về cơ bản trở thành "người lao động" cho các nút xác thực.

Trước đây, Bittensor có thể thu hút các dự án xây dựng subnet chủ yếu dựa vào việc phát hành TAO như một hình thức trợ cấp. Nay, cơ chế trợ cấp này đã biến mất, thậm chí hoạt động theo chiều hướng ngược lại, có thể dẫn đến việc các dự án mất động lực để ở lại hệ sinh thái.

Tổng thể mà nói, mô hình dTAO như một công cụ để các nhóm lợi ích rút tiền đang làm tổn hại đến nền tảng mà Bittensor đã xây dựng trong thời gian dài. Mặc dù hiện tại hầu hết các mô hình kinh doanh của các subnet vẫn cần cải thiện, nhưng nếu mất đi những dự án này, Bittensor có thể mất đi sự hỗ trợ cuối cùng.